دیافراگم در دوربین عکاسی چیست؟ (راهنمای کامل برای مبتدیان) - وبلاگ فیسبوکی ها

به گزارش وبلاگ فیسبوکی ها، دیافراگم یکی از اصلی ترین ستون های عکاسی است. دو مورد با اهمیت دیگر سرعت شاتر و ISO هستند. این 3 مورد در کنار یکدیگر مثلث عکاسی را شکل می دهند و بی شک اصلی ترین جنبه های عکاسی هستند. در این مقاله سعی داریم همه چیز در خصوص دیافراگم دوربین و نحوه کارکرد آن را به شما آموزش دهیم.

دیافراگم چیست؟

در ابتدا بهتر است دیافراگم را تعریف کنیم. دیافراگم را می توان دریچه ای در لنز دانست که اجازه ورود نور به داخل دوربین را می دهد. برای درک بهتر سازوکار دیافراگم، می توانید چشم های خود را تصور کنید. وقتی از مکان های روشن به تاریک (و برعکس) می روید، عنبیه چشم شما کوچک و بزرگ شده و اندازه مردمک را کنترل می نماید.

در عکاسی، دیافراگم را می توان همان مردمک دوربین عکاسی شما دانست. شما اندازه دیافراگم را کوچک و بزرگ می کنید و از این طریق اندازه نور وارد شده به داخل سنسورهای دوربین را کنترل می کنید. تصویر زیر دیافراگم یک لنز را نشان می دهد.

دیافراگم بعلاوه می تواند عمق تصویر را کنترل نموده و ابعاد بیشتری به عکس شما اضافه کند. در یک سر پیوستار، دیافراگم به شما تصویری با پس زمینه محو و کم عمق ارائه می نماید و در انتهای دیگر پیوستار، تصاویری عمیق و شفاف خواهید داشت که همه چیز تا انتهای افق تصویر در آن به وضوح معین است. علاوه بر این موارد، همان طور که گفته شد، دیافراگم نوردهی تصویر را هم تنظیم می نماید و باعث روشن و یا تاریک شدن عکس های شما می گردد.

چطور دیافراگم بر نوردهی تأثیر می گذارد؟

دیافراگم اثرات متعددی روی عکس شما دارد. یکی از اصلی ترین آن ها، کنترل روشنایی یا همان نوردهی تصاویر شما است. با تغییر اندازه دیافراگم، اندازه نوری که وارد سنسورهای دوربین شده نیز تغییر می نماید، و بنابراین نوردهی عکس شما نیز متفاوت خواهد بود.

یک دیافراگم بزرگ (که بیشتر باز است)، نور زیادی را عبور خواهد داد و بنابراین تصویر روشن تر خواهد بود. از سوی دیگر، دیافراگم کوچک کار خلاف جهت را انجام می دهد و تصاویر تاریک تر خواهند بود. به عکس زیر توجه کنید و متوجه تفاوت آن ها خواهید شد.

در محیط های تاریک، داخل خانه و کم نور، بهتر است از دیافراگم بزرگ تر بهره ببرید و تا جای ممکن نور را جذب کنید. دقیقاً به همین دلیل است که مردک چشم ما انسان ها هم در محیط های تاریک باز و گشادتر می گردد.

چطور دیافراگم بر عمق تصویر تأثیر می گذارد؟

یکی دیگر از اصلی ترین اثرات دیافراگم، کنترل عمق تصویر است. منظور از عمق تصویر، اندازه شفافیت اجسام نزدیک و دور به دوربین است. بعضی تصاویر، کم عمق هستند، یعنی پس زمینه تصاویر به خوبی معین نیست و محو می گردد. این کار باعث می گردد که سوژه مورد نظر بیشتر به چشم بیاید. از سوی دیگر، بعضی از تصاویر عمیق هستند، یعنی در آ نها هم سوژه و هم پس زمینه به وضوح و شفاف قابل مشاهده هستند.

همان طور که در تصویر بالا می بینید، چهره دختر کاملاً واضح است، ولی پس زمینه واضح نیست و محو شده است. در واقع، فوکوس کاملاً روی دختر قرار گرفته است. انتخاب دیافراگم نقش بسیار پررنگی در این میان ایفا می نماید. عکاس به عمد از دیافراگم بزرگی استفاده نموده است تا افکت تصویر کم عمق را ایجاد کند. این کار به عکاس یاری می نماید که تمرکز بیننده را روی سوژه مورد نظر معطوف کند. اگر در این تصویر از دیافراگم کوچک تری استفاده می شد، این امکان وجود نداشت که سوژه و پس زمینه را یکدیگر جدا کنیم.

گاهی اوقات می توانید چند شیء را به عنوان پیش زمینه در نظر گرفته و سوژه مورد نظر را پشت آنها قرار دهید. با تنظیم فوکوس، می توانید پیش زمینه را محو نموده و نوعی افکت به تصویر ببخشید. این نکته را در نظر داشته باشید که دیافراگم بیشتر باعث ایجاد محوشدگی بیشتر در پس زمینه و یا پیش زمینه می گردد. همان طور که در تصویر زیر مشاهده می کنید، با استفاده از دیافراگم بزرگ، اشیاء پیش زمینه را نیز محو نموده ایم.

زمانی که مانند تصویر بالا، پیش زمینه و یا پس زمینه محو شده و از فوکوس خارج می شوند، باقی اجزاء عکس و سوژه بیشتر به چشم می آیند و اغلب از آن تحت عنوان بوکه نام برده می گردد. البته بوکه یکی از ویژگی های لنزها است که با استفاده از دیافراگم بزرگ و نزدیک کردن دوربین به سوژه، باعث محو شدن پس زمینه و تمرکز بیشتر روی سوژه می گردد.

از سوی دیگر، دیافراگم کوچک منجر به محوشدگی کوچک پس زمینه می گردد. این ویژگی برای بعضی سبک های عکاسی مانند عکاسی از طبیعت، چشم انداز و معماری کاملاً مناسب است. در تصویر چشم انداز ای که در زیر می بینید، از دیافراگم کوچک استفاده شده تا پیش زمینه و پس زمینه به خوبی و وضوح هرچه تمام تر درج شوند.

در عکس زیر می توانید یک مقایسه مختصر بین دیافراگم کوچک و بزرگ داشته باشیم. در این عکس ها می توان تفاوت استفاده از این دو حالت دیافراگم را به خوبی متوجه شد.

همان طور که در عکس سمت چپ می بینید، تنها فوکوس تنها روی قسمت سر مارمولک قرار گرفته و واضح است. هم پیش زمینه و هم پس زمینه در این عکس محو هستند. در حالی که در تصویر سمت راست (دیافراگم کوچک)، تمام گوشه و کنار تصویر شفاف است.

منظور از F-Stop و F-Number چیست؟

تابه حال، دیافراگم را به صورت کلی و به شکل کوچک و بزرگ معرفی کردیم. هرچند، این موضوع را می توان دقیق تر و به صورت کمی نیز نشان داد. برای این کار از اعداد شناخته شده F-Number و F-Stop استفاده می کنیم که در آن ها F قبل از عدد قرار می گیرد. یعنی مثلاً: F/8

احتمالاً پیش تر متوجه وجود این اعداد روی دوربین عکاسی خود شده باشید. این اعداد را می توانید روی نمایشگر و یا چشم انداز یاب دوربین ببینید و دیافراگم شما احتمالاً یکی از اعداد f2، f3، f3.5، f8 و یا اعداد دیگری باشد. بعضی از دوربین ها خط اعشار را حذف می نمایند و تنها F2 یا F3 را درج می نمایند. بعضی دوربین های دیگر نیز ممکن است f/2 یا f/3 بنویسند و تفاوتی وجود ندارد.

بنابراین، f-stopها را می توان اندازه دیافراگم دانست. موضوعی که خود می تواند به صورت تخصصی دنبال گردد و نکات ریز زیادی دارد. با این حال، تسلط مبتدی و کاربردی بر آن هم کار دشواری نیست.

دیافراگم کوچک در برابر دیافراگم بزرگ

نکته ریز و انحرافی بحث دیافراگم که باعث گمراهی خیلی از عکاسان مبتدی و تازه کار می گردد، همین اعداد تنظیم دیافراگم است. ولی خیلی باید به این موضوع دقت داشت تا همه چیز را به خوبی درک کنید: اعداد کوچک تر نشانگر دیافراگم بزرگ و اعداد بزرگ تر نشانگر دیافراگم کوچک هستند.

به عنوان مثال، اندازه دیافراگم در F/2 بزرگ تر از f/4 و خیلی بزرگ تر از f/11 است. خیلی از افراد در این موضوع اشتباه می نمایند. آن ها تصور می نمایند که عدد بزرگ تر به معنای دیافراگم بزرگ تر است. ولی این نکته اساسی و مهم در عکاسی را همواره باید در نظر داشته باشید. در عکس زیر می توانید نگاهی به این موضوع داشته باشید.

همان طور که بیان شد، این سبک تنظیم دقیقاً برعکس چیزی است که افراد انتظارش را دارند و بنابراین می تواند برای عکاسان تازه کار بسیار گول زننده باشد. با این حال، اگرچه این موضوع انحرافی و گول زننده به نظر می رسد، ولی منطقی پشت آن است که با درک آن می توانید کل موضوع را بهتر درک کنید: دیافراگم یک کسر است!

بنابراین، وقتی دیافراگم F/16 را به عنوان مثال انتخاب می کنید، می توانید تصور کنید که اندازه یک-شانزدهم را انتخاب نموده اید! بنابراین، وقتی اعداد را به صورت کسری بیان می کنیم، هرچه مخرج بزرگ تر باشد، عدد ما کوچک تر خواهد بود. به همین منوال است که F-stopهای بزرگ تر به معنای دیافراگم کوچک تر هستند. این موضوع را به وضوح می توانید در تصویر زیر مشاهده کنید.

بنابراین، وقتی عکاس ها دیافراگم بزرگی را برای سبک خاصی از عکاسی توصیه می نمایند، منظور آن ها این است که چیزی در حدود F/1.4، f/2 یا f/2.8 را انتخاب کنید. از سوی دیگر، وقتی پیشنهاد می نمایند که از دیافراگم کوچک بهره ببرید، بهتر است از مقادیری مثل F/8، F/11 یا F/16 بهره ببرید.

چطور دیافراگم صحیح را انتخاب کنیم؟

حالا که با مقوله دیافراگم آشنایی نسبی بیشتری پیدا کردیم، باید به این سؤال بپردازیم که چطور باید بفهمیم چه عددی برای دیافراگم مناسب است؟ برای پاسخ به این سؤال، بیایید به موضوع نوردهی و عمق تصویر برگردیم، یعنی دو مورد از اصلی ترین تأثیرات دیافراگم روی عکس شما. در عکس زیر، تغییر نوردهی عکس در طیف مختلفی از مقادیر متداول دیافراگم را مشاهده می کنید:

اگر در محیط های تاریک تر قصد عکاسی دارید، بهتر است از دیافراگم بزرگ تر مثل F/2.8 بهره ببرید تا عکس شما نوردهی خوب و مناسبی داشته باشد. در عکس زیر می توانید مقادیر دیافراگم پیشنهادی و مناسب برای عکاسی در محیط های کم نور را مشاهده کنید.

حال به موضوع عمق زمینه و تصویر می پردازیم. اگر خاطرتان باشد، عمق تصویر بزرگ تر (مانند F/2.8) به معنای محوشدگی بیشتر پس زمینه بوده و برای تصاویر پرتره کم عمق مناسب است. این در حالی است که مقادیری مثل F/8، f/11 یا f/16 به شما یاری می نماید تا جزئیات پس زمینه و پیش زمینه را با وضوح و شفافیت بیشتری ثبت کنید؛ بنابراین، دیافراگم کوچک برای ثبت عکس برداری از منظره ها و سازه های ساختمان و معماری مناسب تر است.

اگر عکس شما خیلی تیره و یا روشن بود، نگران نشوید. در بیشتر مواقع، شما می تواند اندازه سرعت شاتر را نیز تنظیم نموده و نور عکس را با استفاده از آن تنظیم کنید. سرعت شاتر یکی دیگر متغیرهای اصلی نوردهی تصویر است؛ بنابراین، افزایش و یا کاهش سرعت شاتر نیز می تواند در اندازه روشنایی و یا تاریکی عکس تأثیر بگذارد. بر همین اساس، توصیه ما این است که دیافراگم را به صورت دستی و به منظور مشخص عمق تصویر انتخاب کنید. از سوی دیگر، سرعت شاتر را روی اتوماتیک مشخص کنید تا نوردهی تصویر شما نیز دچار مشکل نگردد.

در جدول زیر مروری بر تمام موارد فوق خواهیم داشت:

نحوه تنظیم دیافراگم دوربین

اگر می خواهید دیافراگم دوربین را خودتان به صورت دستی تنظیم کنید، که البته ما هم شدیداً چنین توصیه ای را به شما می کنیم، 2 مورد از حالت های مختلف دوربین برای شما مناسب خواهد بود: aperture-priority و Manual. حالت اولویت دیافراگم (Aperture Priority) در بیشتر دوربین ها با نمادهای A و یا AV نمایش داده می گردد. حالت دستی (Manual) هم با حرف M نمایش داده می گردد. این حالت ها معمولاً به وسیله دکمه گرد و قابل چرخش در بالای دوربین تنظیم می شوند. برای اطلاع بیشتر از این حالت ها، می توانید مقاله معرفی کامل حالت های دوربین عکاسی را مطالعه کنید.

در حالت اولویت دیافراگم، شما اندازه دیافراگم را تنظیم نموده و دوربین به صورت اتوماتیک سرعت شاتر را تنظیم می نماید. این کار باعث می گردد عکس شما مشکل نوردهی پیدا نکند. ولی اگر حالت Manual را انتخاب کنید، تنظیم اندازه دیافراگم و سرعت شاتر به عهده خودتان خواهد بود.

حداقل و حداکثر اندازه دیافراگم دوربین عکاسی

هر لنزی در زمینه مقدر بزرگ و کوچک شدن دیافراگم محدودیت هایی دارد؛ بنابراین بهتر است نگاهی به ویژگی ها و معینات فنی لنز خود داشته باشید، چراکه حداقل و حداکثر اندازه دیافراگم معمولاً در این بخش درج می گردد. حداکثر اندازه دیافراگم در بیشتر مواقع بیشترین اهمیت را برای افراد دارد. چراکه نشان می دهد دوربین شما تا چه اندازه می تواند نور جمع کند و در محیط های کم نور و تاریک چه عملکردی دارد.

لنزی که حداکثر دیافراگم آن F/1.4 یا F/1.8 باشد را می توان به عنوان لنز سریع در نظر گرفت. چراکه در مقایسه با یک لنز کند (مثلاً با حداکثر دیافراگم F/4.0) می تواند نور بیشتری وارد دوربین کند. به همین دلیل است که لنزهایی که دیافراگم بزرگی دارند معمولاً قیمت بیشتری نیز پیدا می نمایند. حداکثر اندازه دیافراگم لنز آن قدر مهم است که آن را در نام لنز هم درج می نمایند.

از سوی دیگر، حداقل دیافراگم چندان مهم نیست. چراکه بیشتر لنزهای مدرن می توانند F/16 را در حالت حداقلی ارائه نمایند. خیلی به ندرت پیش می آید که در طی عکاسی روزمره نیازی به اندازهی کوچک تر از F/16 پیدا کنید.

مثال هایی از استفاده از دیافراگم

حال که آشنایی نسبتاً کاملی از دیافراگم و کارکرد آن و نحوه تأثیرگذاری آن روی تصاویر شما پیدا کردیم، بیایید نگاهی به f-stopsهای مختلف و کارکرد آن ها داشته باشیم.

f/0.95 تا F/1.4 - این نمونه های حداکثر دیافراگم ها که به عنوان سریع شناخته می شوند، تنها در لنزهای تازه و حرفه ای وجود دارند و به کاربران اجازه می دهند تا بیشترین اندازه نور ممکن را در دوربین دریافت نمایند. استفاده از این دیافراگم برای عکاسی در محیط های کم نور، داخل خانه، از آسمان شب و … مناسب است. با استفاده از چنین دیافراگم پهن و عریضی، شما می توانید عمق تصویر خیلی کمی را حتی هنگام عکاسی با فاصله نزدیک ثبت کنید و سوژه را کاملاً از پس زمینه جدا کنید.

F/1.8 تا F/2.0 - بعضی لنز های معمولی تر عکاسی، حداکثر دیافراگم را تا F/1.8 ارائه می نمایند. بنابراین استفاده از آن ها برای عکاسی در محیط های داخل خانه و کم نور نیز امکان پذیر است. با این حال، این محدوده دیافراگمی هم می تواند عکس های زیبایی ثبت کند و بسیار ارزشمند هستند. عکاسی با تنظیمات می تواند عمق تصویر کافی ایجاد نموده و سوژه را در فاصله خوبی نشان دهد. با این حال، همچنان افکت بوکه زیبایی را نیز احساس می کنید.

F/2.8 تا F/4 - بیشتر لنزهای زوم حرفه ای و یا نیمه حرفه ای به این محدوده F-stop محدود هستند. این لنزها اگرچه در زمینه نورگیری به اندازه لنزهای F/1.4 قدرت و کارایی ندارند، ولی عموماً توانایی لرزش گیری و ثابت کردن تصویر را دارند که باعث می گردد ارزش بیشتری پیدا نمایند. این قابلیت باعث می گردد در محیط های کم نور عکس بهتر و بدون لرزشی را ثبت کنید. این محدوده بعلاوه می تواند عمق تصویر کافی ایجاد کند که سوژه ها را از پس زمینه جدا کنید و یا اینکه تصاویری واضح و شفاف و با عمق بالا ثبت کنید.

F/2.6 تا F/8 - این اندازه دیافراگم برای عکاسی از چشم انداز، ساختمان و معماری مناسب است. این محدوده بعلاوه برای گرفتن عکس های گروهی از تعداد زیادی افراد مناسب است. اندازه دیافراگم F/5.6 یکی از برترین انتخاب ها برای ثبت عکس هایی شفاف و واضح است. F/8 هم می تواند کمی عمق تصویر ایجاد کند.

F/11 تا F/16 - از این لنزها عموماً برای عکاسی از منظره ها، ساختمان ها و عکاسی ماکرو (با فاصله کم) استفاده می گردد. در این حالت می توان عمق تصویر خیلی زیادی ایجاد کرد. ولی هنگام استفاده از F/8 و بالاتر باید خیلی مراقب باشید. چراکه کم کم وضوح تصویر کاهش پیدا می نماید.

F/22 و کمتر - از این اندازه دیافراگم تنها زمانی بهره ببرید که کاملاً علت آن را می دانید. وضوح تصویر در F/22 و دیافراگم های کوچک تر به شدت کاهش پیدا می نماید. بنابراین، تا جای ممکن از استفاده از آن اجتناب کنید. اگر نیاز به عمق تصویر بیشتری دارید، باید فاصله خود با سوژه را بیشتر نموده و یا اینکه از تکنیک های خاصی مثل Focus stacking technique بهره ببرید.

منبع: Photographylife