با معده خالی، برخی داروها را بخورید - وبلاگ فیسبوکی ها

به گزارش وبلاگ فیسبوکی ها، نیم ساعت قبل از غذا، نیم ساعت بعد از غذا، روزی یک عدد و... اینها جملاتی است که همیشه روی بسته داروها مشاهده می کنیم اما آیا اهمیت این جملات را در خوردن داروها می دانید؟ آیا تا به حال پزشک یا داروسازی به طور دقیق نحوه مصرف داروها را برای شما توضیح داده است؟ دکتر عبدالمجید چراغعلی، داروساز، متخصص داروشناسی

با معده خالی، بعضی داروها را بخورید

تداخل داروها و غذاها در مصاحبه با دکتر عبدالمجید چراغعلی، داروساز

نیم ساعت قبل از غذا، نیم ساعت بعد از غذا، روزی یک عدد و... اینها جملاتی است که همیشه روی بسته داروها مشاهده می کنیم اما آیا اهمیت این جملات را در خوردن داروها می دانید؟ آیا تا به حال پزشک یا داروسازی به طور دقیق نحوه مصرف داروها را برای شما توضیح داده است؟ دکتر عبدالمجید چراغعلی، داروساز، متخصص داروشناسی و عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی بقیه الله الاعظم(عج) ما را با یکی از مهم ترین موارد مصرف داروها یعنی تداخل آن با غذاها آشنا می کند.

آقای دکتر! تداخل دارو و غذا تا چه اندازه اهمیت دارد؟

غذایی که ما می خوریم یک ترکیب بسیار پیچیده از مواد معدنی، مواد آلی، پروتئین ها، ویتامین ها و غیره است. زمانی هم که یک فرآورده دارویی را مصرف می کنیم مواد متعددی وارد بدن ما می شود یعنی علاوه بر مواد موثر دارویی که به منظور اثرات درمانی، آنها را مصرف می کنیم ترکیبات دیگری هم همراه با آن در فرمولاسیون دارو وجود دارد. قاعدتا زمانی که غذا و دارو با هم مصرف می شوند واکنش هایی را با هم ایجاد می کنند و در اغلب موارد، این واکنش ها باعث کاهش اثر داروها می شود. یعنی انتظاری را که از دارو داریم تا اثر خاصی را ایجاد کند، دچار اشکال می شود. بنابراین به نام یک قانون کلی، داروها نباید همراه با غذا استفاده شوند مگر اینکه موارد خاصی وجود داشته باشد که فرد مجبور است دارویش را همراه غذا بخورد که آن را پزشک مشخص می کند. اما در دیگر افراد هر کجا که شک داشتند که دارو با غذا خورده شود یا نشود فرض بر این است که نباید خورده شود و حتما باید یک فاصله نیم ساعته بین خوردن غذا و مصرف دارو وجود داشته باشد.

پس به طور کلی بهترین زمان مصرف دارو چه مدت قبل یا بعد از غذا خوردن است؟

بهترین زمان مصرف بعضی داروها، زمانی است که معده ما خالی است. به دلیل اینکه وقتی دستگاه گوارش ما خالی است امکان جذب دارو خیلی بهتر فراهم می شود. دلیلش هم همان تداخلی است که گفته شد که به جذب کمتر دارو منجر می شود. حال معده چه وقت خالی است؟ نیم ساعت قبل از غذا و یا حداقل نیم ساعت بعد از غذا که بهترین زمان جذب دارو است.

مهم ترین و شناخته شده ترین تداخلات غذا و دارو در مورد رایج ترین داروهای مصرفی کدام ها هستند؟

شاید مهم ترین این تداخلات که مشکل ایجاد می کند مصرف بعضی از آنتی بیوتیک ها با فرآورده های لبنی یعنی شیر و ماست و... است. به خصوص خانواده تتراسایکلین ها که خانواده بزرگی از آنتی بیوتیک ها هستند. این آنتی بیوتیک ها اگر همراه با غذا مصرف شوند جذب شان به شدت کاهش پیدا می کند، به طوری که آنتی بیوتیک اثر درمانی خود را اعمال نخواهد کرد. به دلیل اینکه کلسیم موجود در لبنیات با آنتی بیوتیک ترکیبی را ایجاد می کند که اجازه نمی دهد دارو جذب شود، در نتیجه دارو در دستگاه گوارش مانده و سپس دفع می شود. در این موارد باید آنتی بیوتیک را با معده خالی و همراه آب و نه شیر مصرف نمود.

پس کسانی که قرص کلسیم هم می خورند باید مراقب باشند؟

بله حتما. کسانی که آنتی اسید هم می خورند باید حواس شان باشد زیرا آنتی اسیدها هم حاوی کلسیم هستند. یک مثال دیگر بیمارانی هستند که از فرآورده های هورمونی استفاده می کنند. این داروها اگر همراه با غذا مصرف شوند جذب شان کاهش می یابد. در نتیجه ممکن است بیماری شان کنترل و یا درمان نشود. اما این قضیه یک مشکل دیگر هم ایجاد می کند و آن اینکه چون دارو را با غذا خورده اند جذبش کم شده و در نتیجه بیماری کنترل و درمان نشده است در نتیجه به پزشک مراجعه می کنند و پزشک دوز دارو را افزایش می دهد. همین بیمار اگر دفعه بعد با معده خالی دارو را مصرف کند، جذب دارو به شدت افزایش پیدا کرده و بیمار را با مسمومیت دارویی روبرو می کند. بنابراین در این موارد باید توجه شود که وقتی دارو همراه غذا مصرف می شود جذب را دچار مشکل می کند و دوم اینکه اگر زمانی دارو را همراه غذا و زمانی با معده خالی مصرف کنیم موجب به وجود آمدن غلظت های خونی متفاوت دارو و اختلال در درمان می شود.

برای این که این اتفاق نیفتد چه توصیه ای به بیماران دارید؟

دو تا توصیه به بیماران دارم. اول اینکه دارو را با معده خالی مصرف کنند و دوم اینکه اگر به دلایلی مجبورند دارو را با غذا مصرف کنند باید یک روال ثابتی داشته باشند یعنی اگر قرار است دارو را با صبحانه بخورند همیشه سر یک ساعت مشخص با صبحانه میل کنند نه اینکه یک روز همراه صبحانه دارو را مصرف کنند و روز بعد ساعت 10 صبح. به دلیل اینکه بدن ما به اندازه جذبی که دارو همراه با غذا وارد بدن می شود عادت می کند و اگر شرایط دایما تغییر کند بدن را دچار مشکل خواهد کرد. به خصوص در مورد داروهایی که به صورت طولانی مدت باید استفاده شود مانند داروهای ضد دیابت، داروهای هورمونی مانند لووتیروکسین، بعضی از داروهای قلبی و عروقی و...

آقای دکتر، چه استثنا هایی در رابطه با خوردن مواد غذایی همراه با غذا وجود دارد؟

یک استثنا آب است. درست است که آب هم یک ماده غذایی است اما توصیه می کنیم که دارو حتما با آب استفاده شود و دلیلش این است که دارو ممکن است در مری بماند و مسائلی را ایجاد کند. اما چای نه! چای چون کافئین دارد با بعضی داروها به خصوص بعضی از داروهایی که در بیماری های تنفسی مصرف می شوند، تداخل ایجاد می کند. استثناء دوم اینکه بعضی از داروها زمانی که با معده خالی مصرف می شوند فرد را دچار حالت تهوع و استفراغ و مسائل گوارشی دیگر می کنند. در این حالت فرد مجبور است برای کاهش این عوارض گوارشی دارو را همراه با غذا استفاده کند. درست است که در این حالت ممکن است جذب دارو کاهش پیدا کند ولی چاره ای نیست و باید بین مصرف نکردن دارو و جذب کمتر آن یکی را انتخاب کرد. یکی دیگر از استثناها مصرف داروهای خانواده آسپرین است. داروهای ضددردی که مصرف شان شایع است مانند آسپرین، مفنامیک اسید، ایندومتاسین، ایبوبروفن، دیکلوفناک، پیروکسیکام و... این داروها چون ذاتا احتمال بروز اختلال گوارشی دارند باید همراه با غذا مصرف شوند تا مشکل کمتری ایجاد کنند حتی اگر افراد مشکل گوارشی ندارند. این مورد درباره داروهای کورتیکواستروئیدی یا همان کورتون ها مانند دگزامتازون و پردهمولون هم به همین شکل است و باید با معده پر مصرف شوند.

خیلی ها ممکن است فکر کنند ویتامین ها موادی هستند که به راحتی در مواد غذایی یافت می شوند، پس نمی توانند تداخلی ایجاد کنند، نظر شما چیست؟

درست است غذایی که می خوریم حاوی ویتامین است ولی چون مقادیر ویتامین موجود در قرص ها و کپسول های ویتامینه با غذایی که می خوریم فرق دارد اگر با غذا مصرف شوند ممکن است جذب شان دچار اختلال شود بنابراین اگر کسی نیاز به مصرف مکمل های ویتامین دارد بهتر است آنها را با معده خالی مصرف کند.

آیا در مورد مکمل آهن هم همین طور است؟

ببینید! جذب آهن خیلی کم است، یعنی بیشتر از 10 تا 15 درصد آهن موجود در مواد غذایی و یا فرآورده های دارویی حاوی آهن حتی با معده خالی هم جذب نمی شود. بنابراین باید آهن را حتما با معده خالی مصرف کرد اما یکی از عوارض بسیار مهم و شایع آهن خوراکی اختلالات گوارشی است. در این افراد چاره ای جز مصرف آهن همراه با غذا نیست و این یکی از استثنایی هایی است که گفتیم.

منبع:www.salamat.com

منبع: راسخون