کمبود ویتامین D چه علائم و عوارضی دارد و چطور باید درمان گردد؟
به گزارش وبلاگ فیسبوکی ها، دریافت ویتامین D کافی، اما نه زیاد، برای عملکرد خوب بدن ضروری است. ویتامین D به استحکام استخوان ها یاری می نماید و ممکن است از بعضی سرطان ها جلوگیری کند.
علائم کمبود ویتامین D می تواند شامل ضعف عضلانی، درد، خستگی و افسردگی باشد. برای دریافت مقدار کافی D، به بعضی غذا ها، مکمل ها و نور خورشید نیاز داریم.
کمبود ویتامین D چرا رخ می دهد؟
کمبود ویتامین D به این معنی است که شما ویتامین D کافی در بدن خود ندارید. ویتامین D یک ویتامین منحصر به فرد به شمار میرود زیرا پوست آن را با استفاده از نور خورشید آن را فراوری می نماید. افراد با پوست روشن و کسانی که جوانتر هستند، وقتی در معرض نور خورشیدخورشید هستند ویتامین D بیشتری نسبت به کسانی که پوست تیره و سن بالای 50 سال دارند می سازند.
چرا ویتامین D بسیار مهم است؟
ویتامین D یکی از ویتامین هایی است که بدن ما برای سالم ماندن به آن نیاز دارد. این ویتامین عملکرد های زیادی دارد، از جمله:
- استحکام استخوان ها: داشتن استخوان های سالم شما را در برابر شرایط مختلف از جمله راشیتیسم محافظت می نماید. راشیتیسم نوعی اختلال است که باعث می گردد بچه ها استخوان های ضعیف و نرم پیدا نمایند و علت آن کمبود ویتامین D در بدن است. ویتامین D نیاز دارید برای استخوان سازی با استفاده از کلسیم و فسفر ضروری است. در عظیمسالان، اصطلاحی که برای نرمی استخوان استفاده می گردد، استئومالاسی است.
- جذب کلسیم: ویتامین D به همراه کلسیم به استخوان سازی و استحکام و سلامت استخوان ها یاری می نماید. پوکی استخوان یا استئوپورز به معنی از کم شدن تراکم استخوان است و می تواند منجر به شکستگی گردد. شکل فعال ویتامین D، که به صورت خوراکی استفاده گردد یا در معرض نور خورشید فراوری گردد گردد، باعث جذب بهینه کلسیم از مواد غذایی می گردد.
- غده پاراتیروئید با تنظیم کردن کار کلیه ها، روده و اسکلت، کلسیم موجود در خون را متعادل نمایند. وقتی کلسیم کافی در رژیم غذایی و ویتامین D فعال کافی وجود داشته باشد، کلسیم غذایی جذب شده و در سراسر بدن به خوبی مورد استفاده قرار می گیرد. اگر مصرف کلسیم ناکافی باشد یا ویتامین D کم باشد، غدد پاراتیروئید کلسیم را از اسکلت قرض می گیرند تا کلسیم خون در محدوده طبیعی حفظ گردد.
کمبود ویتامین D چه عوارضی برای سلامتی دارد؟
دریافت مقدار کافی ویتامین D هم ممکن است نقش محافظتی در برابر شرایط زیر داشته باشد:
- بیماری قلبی و فشار خون بالا
- دیابت
- عفونت ها و اختلالات سیستم ایمنی بدن
- آسیب ناشی از سقوط در افراد مسن
- بعضی از انواع سرطان، مانند سرطان روده عظیم،پروستات و پستان
- مولتیپل اسکلروزیس (بیماری ام اس)
منابع ویتامین D چیست؟
شما می توانید ویتامین D را از راه های مختلف دریافت کنید. این موارد می تواند شامل موارد زیر باشد:
- قرار گرفتن در معرض آفتاب. تقریباً 15-20 دقیقه سه روز در هفته کافی است.
- به وسیله غذا هایی که می خورید.
- به وسیله مکمل های غذایی.
نور خورشید و ویتامین D چه ارتباطی دارد؟
ویتامین D زمانی فراوری می گردد که پوست شما در معرض نور خورشید قرار می گیرد یا به عبارت دقیق تر، اشعه ماوراء بنفش B (UV-B) خورشید باعث فراوری شکل فعال ویتامین D می گردد. مقدار دریافت نور خورشید به عوامل زیر بستگی دارد:
- فصل: این عامل کمی به محل زندگی شما بستگی دارد.
- زمان روز: پرتو های خورشید بین ساعت 10 صبح تا 3 بعد از ظهر بیشترین قدرت را دارند
- مقدار پوشش ابر و آلودگی هوا
- محل زندگی: شهر های نزدیک به خط استوا دارای سطح نور ماوراء بنفش (UV) بالاتری هستند. این نور UV-B در نور خورشید است که باعث می گردد پوست شما ویتامین D فراوری کند.
- محتوای ملانین پوست شما: ملانین یک رنگدانه قهوه ای سیاه در چشم، مو و پوست است. ملانین باعث برنزه شدن پوست می گردد. هرچه پوست شما تیره تر باشد، برای دریافت ویتامین D کافی از نور خورشید، به آفتاب بیشتری نیاز است.
رژیم غذایی و ویتامین D
ویتامین D به طور طبیعی در بسیاری از غذا ها وجود ندارد. به همین علت است که به بعضی غذا ها ویتامین D اضافه می نمایند. در واقع، برچسب های تغذیه مواد غذایی نو مقدار ویتامین D موجود در یک ماده غذایی خاص را نشان می دهد.
به خصوص برای گیاهخواران یا افرادی که به لاکتوز حساسیت دارند، دریافت ویتامین D از رژیم غذایی آن ها سخت است، به همین علت ممکن است بعضی افراد مصرف مکمل را انتخاب نمایند. همواره خوردن انواع غذا های سالم از همه گروه های غذایی مهم است. محتوای ویتامین مواد غذایی مختلف در جدول زیر نشان داده شده است.
محتوای ویتامین D در غذا های مختلف
| غذا | محتوای ویتامین D در واحد های بین المللی (IU) در هر وعده |
| روغن کبد ماهی، یک قاشق غذاخوری | 1360 |
| شمشیر ماهی، پخته، 3 اونس | 566 |
| ماهی قزل آلا (sockeye) پخته شده، 3 اونس | 447 |
| ماهی تن، کنسرو شده در آب، آبکش شده، 3 اونس | 154 |
| آب پرتقال غنی شده با ویتامین D، یک فنجان | 137 |
| شیر، غنی شده با ویتامین، 1 فنجان | 115-124 |
| ماست، غنی شده با 20 درصد از ارزش روزانه ویتامین D، شش اونس | 80 |
| ساردین، کنسرو شده در روغن، آبکش شده، 2 عدد ساردین | 46 |
| جگر، گوشت گاو، پخته، 3 اونس | 42 |
| زرده تخم مرغ، 1 عدد عظیم | 41 |
| غلات، غنی شده با ویتامین D، یک فنجان | 40 |
| پنیر، سوئیسی، 1 اونس | 6 |
آنالیز برچسب محصولات بسیار مهم است، زیرا مقدار ویتامین D اضافه شده هنگامی که به طور مصنوعی به محصولاتی مانند آب پرتقال، ماست و مارگارین اضافه می گردد، فرق دارد.
آنالیز برچسب محصولات بسیار مهم است، زیرا مقدار ویتامین D اضافه شده هنگامی که به طور مصنوعی به محصولاتی مانند آب پرتقال، ماست و مارگارین اضافه می گردد، فرق دارد.
آنالیز برچسب محصولات بسیار مهم است، زیرا مقدار ویتامین D اضافه شده هنگامی که به طور مصنوعی به محصولاتی مانند آب پرتقال، ماست و مارگارین اضافه می گردد، فرق دارد.
چقدر ویتامین D نیاز دارید؟
در افراد سالم مقدار ویتامین D مورد نیاز در روز با توجه به سن فرق دارد. نمودار زیر توصیه های کلی هستند. اگر پزشک آزمایش برای شما درخواست نموده باشد، ممکن است دوز های بالاتر یا پایین را بر اساس نیاز های فردی شما توصیه کند.
برای بسیاری از بیماران مسن، یک مکمل ویتامین D حاوی 800 تا 2000 IU روزانه، که می توان بدون نسخه آن را دریافت کرد، می تواند بی خطر و مفید باشد. مهم است که با پزشک خود در خصوص نیاز های فردی خود صحبت کنید.
| افراد بر اساس سن | رژیم غذایی توصیه شده (IU/day) | مقدار مصرف بالاتر (IU/روز) |
| نوزادان 0-6 ماه | 400 | 1000 |
| نوزادان 6 تا 12 ماه | 400 | 1500 |
| بچه ها 1 تا 3 سال | 600 | 2500 |
| بچه ها 4-8 سال | 600 | 3000 |
| افراد 9-70 ساله | 600 | 4000 |
| افراد بالای 70 سال | 800 | 4000 |
| زنان 14-50 ساله، باردار/شیرده | 600 | 4000 |
علت کمبود ویتامین D چیست؟
کمبود ویتامین D می تواند ناشی از شرایط خاص پزشکی باشد، مانند:
- فیبروز کیستیک،بیماری کرون، و بیماری سلیاک: این بیماری ها اجازه نمی دهد روده برای جذب کافی ویتامین D به وسیله مکمل ها دریافت کند.
- جراحی های کاهش وزن. جراحی های کاهش وزن که میزان معده را کاهش می دهد و یا بخشی از روده های کوچک را دور می زند، مصرف مقادیر کافی از بعضی مواد مغذی، ویتامین ها و مواد معدنی را بسیار سخت می نماید. این افراد باید به وسیله پزشکان خود تحت نظارت دقیق باشند و باید در طول زندگی خود به مصرف ویتامین D و سایر مکمل ها ادامه دهند.
- چاقی: شاخص توده بدنی بیشتر از 30 با کاهش سطح ویتامین D همراه است. سلول های چربی ویتامین D را جدا نگه می دارند تا آزاد نگردد. کمبود ویتامین D در افراد چاق بیشتر است. چاقی اغلب مصرف دوز های بیشتر مکمل های ویتامین D را برای رسیدن و حفظ سطح طبیعی D ضروری می نماید.
- بیماری های کلیوی و کبدی: این بیماری ها مقدار آنزیم مورد نیاز برای تغییر ویتامین D را به شکلی که در بدن استفاده می گردد، کاهش می دهد. کمبود این آنزیم منجر به سطح ناکافی ویتامین D فعال در بدن می گردد.
چه عوامل دیگری می تواند منجر به کمبود ویتامین D گردد؟
- سن: توانایی پوست در ایجاد ویتامین D با افزایش سن کاهش می یابد.
- تحرک: افرادی که در خانه هستند یا به ندرت در خارج هستند (به اسم مثال، افراد در خانه های سالمندان و سایر مراکز) نمی توانند از قرار گرفتن در معرض نور خورشید به اسم منبع ویتامین D استفاده نمایند.
- رنگ پوست: پوست تیره کمتر از پوست روشن می تواند ویتامین D فراوری کند.
- نوزادانی که مکمل نمی گیرند و فقط شیر مادر می خورند : شیر مادر زن فقط حاوی مقدار کمی ویتامین D است. اغلب شیر خشک نوزادان فقط مقدار کمی از D را هم شامل می گردد. بنابراین نوزادان در معرض عدم دریافت ویتامین D کافی هستند. این امر به ویژه در خصوص نوزادانی که فقط از شیر مادر تغذیه می نمایند صادق است.
آیا دارو ها می توانند باعث کمبود ویتامین D شوند؟
بله. سطح ویتامین D را می توان با دارو های خاص کاهش داد. این شامل:
- ملین ها.
- استروئید ها (مانند پردهمون).
- دارو های کاهنده کلسترول (مانند کلستیرامین و کلستیپول).
- دارو های کنترل تشنج (مانند فنوباربیتال و فنی توئین).
- داروی سل (ریفامپین).
- داروی کاهش وزن (اورلیستات).
همواره در خصوص دارو هایی که مصرف می کنید و مکمل های ویتامین D یا سایر مکمل ها یا گیاهان دارویی/محصولات بهداشتی جایگزین که مصرف می کنید، به پزشک خود اطلاع دهید.
علائم و نشانه های کمبود ویتامین D چیست؟
کمبود شدید ویتامین D باعث راشیتیسم می گردد که در بچه ها به صورت الگو های رشد نامناسب، ضعف ماهیچه ها، درد در استخوان ها و تغییر شکل در مفاصل خود را نشان می دهد. این بسیار نادر است. با این حال، بچه های که کمبود ویتامین D دارند هم می توانند ضعف عضلانی یا عضلات دردناک و دردناک داشته باشند.
کمبود ویتامین D در عظیمسالان ممکن است علائم واضح نداشته باشد. علائم و نشانه ها ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- خستگی.
- درد استخوان.
- ضعف عضلانی، درد عضلانی یا گرفتگی عضلات.
- تغییرات خلقی، مانند افسردگی.
کمبود ویتامین D چگونه تشخیص داده می گردد؟
پزشک می تواند آزمایش خون را برای میزان گیری مقدار ویتامین D درخواست کند. معمول ترین آزمایش، 25 هیدروکسی ویتامین D است که به اختصار به نام 25 (OH) D شناخته می گردد.
هر چند وقت یکبار نیاز به آنالیز سطح ویتامین D دارید؟
معمولاً لازم نیست سطح ویتامین D را مرتب مثلا آزمایش مقدار قند خون میزان بگیرید، اما در صورت داشتن شرایط خاص پزشکی یا عوامل خطر کمبود ویتامین D، ممکن است نیاز به آنالیز مرتب سطح ویتامین D باشد.
کمبود ویتامین D چگونه درمان می گردد؟
ویتامین D به دو شکل D2 و D3 وجود دارد. D2، که به آن ergocalciferol هم گفته می گردد، از گیاهان می آید. D3، که کلکالسیفرول هم نامیده می گردد، منبع حیوانی دارد. برای دریافت D2 به نسخه نیاز دارید. D3، با این حال، بدون نسخه در دسترس است.
آیا ممکن است با مصرف مکمل ها، بیش از حد نیازم ویتامین D دریافت کنم و مسموم شوم؟
بله. در صورت افراط در مصرف مکمل ها این مشکل پیش می آید. در حالی که اگر در معرض نور خورشید زیاد باشد این حالت پیش نمی آید. خوشبختانه، مسمومیت با ویتامین D بسیار نادر است اما می تواند منجر به افزایش بیش از حد سطح کلسیم خون یا هیپرکلسمی گردد و علائم آن شامل موارد زیر باشد:
- تهوع.
- تشنگی و افزایش دفع ادرار.
- اشتهای ضعیف.
- یبوست.
- ضعف.
- گیجی.
- آتاکسی (ناهماهنگی یا بی نظمی حرکات عضلات).
دوز های بالاتر از توصیه شده ویتامین D را بدون مشورت با پزشک خود مصرف نکنید. بعلاوه، در خصوص مصرف دوز های زیاد ویتامین A همراه با D در بعضی روغن های ماهی احتیاط کنید.
چگونه می توانم از کمبود ویتامین D پیشگیری کنم؟
خوردن غذا های حاوی ویتامین D: جدول منابع غذایی ویتامین D موجود در این مقاله را ببینید. به خاطر داشته باشید که غذا ها به تنهایی معمولاً سطح توصیه شده روزانه ویتامین D را برآورده نمی نمایند.
قرار گرفتن در معرض نور خورشید - اما نه بیش از حد: دقیقاً چه مقدار از نور خورشید مورد نیاز است معین نیست. 10 تا 15 دقیقه قرار گرفتن در معرض نور خورشید دو تا سه بار در هفته به صورت، در معرض قرار گرفتن پوست سطح بازو ها، پا ها یا پشت ممکن است کافی باشد. ممکن است به قرار گرفتن بیشتر در معرض نور خورشید (به ویژه در اوایل بهار و اواخر پایز) نیاز داشته باشید) مثلا اگر:
- شما سنتان زیاد است
- رنگ پوست تیره تری دارید
- در آب و هوای شمالی زندگی می کنید
استفاده از کرم های ضد آفتاب و ایستادن پشت پنجره از فراوری ویتامین D در پوست جلوگیری می نماید. با این حال، باید به خاطر داشته باشید که نور زیاد آفتاب خطر سرطان پوست را افزایش می دهد و پوست را پیر می نماید. به همین علت است که مصرف مکمل D با دوز مناسب بسیار ایمن تر از قرار گرفتن در معرض نور خورشید است.
منبع: یک پزشک